Kraków

ul. Stolarska 12

12 423 16 13

wewn. 226

wtorki 14-19

środy 9-14

Relacja ze spotkań promujących projekt

W dniach 9-10 grudnia 2019 r. w Klasztorze Ojców Dominikanów w Krakowie odbyły się otwarte spotkania podsumowujące i promujące projekt Digitalizacja negatywów fotograficznych A. Studzińskiego OP z zasobu Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów – II etap. Wspomniane zadanie zostało zrealizowane w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura cyfrowa” w 2019 roku. Patronat medialny nad spotkaniami objął Miesięcznik „W drodze”.

W pierwszej kolejności, 9 grudnia 2019 r. o godz. 11.00 w Auli św. Tomasza odbyła się dyskusja ekspercka Konserwacja i digitalizacja negatywów fotograficznych o. Adama Studzińskiego OP. Wzięli w niej udział uczestnicy projektu: o. dr Ireneusz Wysokiński OP, mgr Anna Seweryn, dr Daniel Podosek i mgr inż. Daniel Florek. Spotkanie poprowadził mgr Marcin Sanak. Na sali pojawili się m.in. pracownicy Muzeum Fotografii, Muzeum Krakowa oraz Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, studenci Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki oraz przedstawiciele mediów.

Ojciec dr Ireneusz Wysokiński OP – dyrektor archiwum i koordynator zadania – przybliżył krótko postać o. Adama Studzińskiego i tematykę fotografii z jego zbioru. Opisał również proces segregowania materiałów archiwalnych z ogromnej spuścizny zakonnika. W wystąpieniu o. Wysokińskiego nie zabrakło informacji na temat kroków podjętych w celu zabezpieczenia cennej kolekcji negatywów fotograficznych. W 2018 r. dzięki dotacji Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych do konserwacji zabezpieczającej trafiła ponad połowa wspomnianego zbioru. Od czerwca do grudnia 2019 r. w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura cyfrowa” konserwacji zabezpieczającej poddano pozostałe negatywy, natomiast ponad 500 negatywów zostało zeskanowanych i poddanych obróbce cyfrowej. Dyrektor Archiwum Prowincji przybliżył plany dalszych prac nad kolekcją kapelana spod Monte Cassino. W najbliższej przyszłości przewidywana jest bowiem kontynuacja digitalizacji oraz profesjonalny opis fotografii z myślą o udostępnieniu ich w Internecie.

Konserwator materiałów archiwalnych i opiekun merytoryczny projektu mgr Anna Seweryn w oparciu o przygotowaną przez siebie prezentację multimedialną przedstawiła poszczególne etapy konserwacji negatywów. Na proces ten złożyło się określenie stanu zachowania negatywów, identyfikacja podłoży, zabiegi konserwatorskie (czyszczenie, relaksacja, prostowanie, sklejanie), zabezpieczenie jednostek i przedstawienie zaleceń dotyczących właściwego przechowywania. Pani Seweryn przybliżyła również specyfikę podłoży, na których o. Adam Studziński wykonywał swoje fotografie.

Historyk i teoretyk fotografii dr Daniel Podosek opowiedział o swojej pracy polegającej na  digitalizacji i obróbce cyfrowej negatywów. Ponadto przedstawił znaczenie negatywów o. Studzińskiego z punktu widzenia teorii procesu fotograficznego. Podkreślił wyraźne inspiracje autora malarstwem oraz ciepło, jakie bije ze zdjęć. W oparciu o przykładowe kopie cyfrowe fotografii, dr Podosek zwrócił uwagę na przewijający się na nich motyw powrotu – do wojennej przeszłości i zmarłych żołnierzy pochowanych na cmentarzach. Podzielił się również osobistą refleksją, że dzięki pracy nad negatywami kapelana spod Monte Cassino po latach powrócił do rysowania i fotografii analogowej.

Informatyk mgr inż. Daniel Florek przedstawił techniczne aspekty kontroli jakości zdigitalizowanych negatywów, za którą odpowiadał w ramach projektu.

Po wypowiedziach panelistów padło kilka pytań z sali i rozwinęła się ciekawa dyskusja na temat technicznych aspektów procesu konserwacji i digitalizacji negatywów. Po zakończeniu spotkania rozmowy kontynuowano przy kawie, herbacie i słodkim poczęstunku.

O dyskusji eksperckiej poinformowały m.in. następujące media:

strona internetowa Radia Kraków: https://www.radiokrakow.pl/wiadomosci/krakow/zdygitalizowano-archiwalne-zdjecia-legendarnego-kapelana-spod-monte-cassino/

– strona internetowa krakowskiego dodatku do „Gościa Niedzielnego” („Gość Krakowski”) oraz strona internetowa wiara.pl: https://krakow.gosc.pl/doc/6032049.Krakow-Unikatowe-fotografie-o-Studzinskiego

https://kultura.wiara.pl/doc/6032049.Krakow-Unikatowe-fotografie-o-Studzinskiego

– strona internetowa Katolickiej Agencji Informacyjnej: https://ekai.pl/digitalizacja-zbiorow-fotograficznych-o-gen-adama-studzinskiego-op/

– strony internetowe „Gazety Krakowskiej” i „Dziennika Polskiego”: https://gazetakrakowska.pl/krakow-digitalizacja-fotograficznych-negatywow-o-adama-studzinskiego-zdjecia/ar/c1-14646557

https://dziennikpolski24.pl/krakow-digitalizacja-fotograficznych-negatywow-o-adama-studzinskiego-zdjecia/ar/c1-14646557

Następnego dnia, 10 grudnia 2019 r. o godz. 18.00 w Kapitularzu odbyła się dyskusja edukacyjna Ojciec Generał Adam Studziński OP (1911–2008) i jego fotograficzna pasja. Wzięli w niej udział: dr hab. Marek Walczak, prof. UJ, o. Dominik Orczykowski OFMCap, mgr Emil Zaitz i mgr Marcin Sanak. Dyskusję poprowadził o. dr Ireneusz Wysokiński OP. Na spotkanie przybyli mieszkańcy Krakowa, współbracia i przyjaciele o. Studzińskiego, działacze organizacji patriotycznych, harcerze z Krakowa i Skawiny oraz studenci historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W czasie dyskusji wyświetlano prezentacje składające się z kilkuset fotografii z kolekcji o. Studzińskiego. Na potrzeby spotkania wybrano najciekawsze zdjęcia dokumentujące wojenne losy zakonnika w Palestynie, Iraku, Egipcie i Włoszech, polskie cmentarze wojenne w Italii (Monte Cassino, Loreto, Bolonia, Casamassima), spotkania z harcerzami, życie polskich dominikanów w okresie PRL oraz architekturę, wykopaliska archeologiczne i prace odkrywkowe w klasztorze dominikanów w Krakowie.

Dyskusję rozpoczął dyrektor Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów o. dr Ireneusz Wysokiński, który przedstawił podstawowe informacje dotyczące projektu. Następnie historyk i pracownik archiwum mgr Marcin Sanak opowiedział o młodości oraz wojennych losach o. Adama Studzińskiego. Przybliżył zebranym, w jaki sposób zakonnik niemal cudem unikał śmierci na froncie, a także jakie opinie wydawali o nim wojskowi przełożeni. Pan Sanak wyjaśnił, kiedy narodziła się fotograficzna pasja zakonnika oraz jaka tematyka pojawia się na zdjęciach wojennych kapelana spod Monte Cassino.

Historyk sztuki, dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz autor licznych publikacji poświęconych dominikańskim zabytkom sztuki – dr hab. Marek Walczak, prof. UJ – mówił z kolei o konserwatorskiej pasji o. Studzińskiego. W swojej prezentacji przedstawił i omówił zdjęcia dokumenujące obrazy, rzeźby, epitafia, paramenty liturgiczne, zbiory ikonograficzne, starodruki i archiwalia pochodzące z kościoła i klasztoru pw. Trójcy Świętej oraz z kościoła św. Idziego w Krakowie. Przywołał odkrycia związane z tzw. Skarbem Ojca Studzińskiego oraz ocaloną przez zakonnika chorągwią kanonizacyjną św. Jacka – najstarszą zachowaną chorągwią kanonizacyjną na świecie. Pan prof. Walczak wspomniał również o malarskiej pasji dominikanina.

O wykopaliskach archeologicznych o. Studzińskiego w krakowskim klasztorze dominikanów opowiadał mgr Emil Zaitz – archeolog, emerytowany pracownik Muzeum Archeologicznego w Krakowie i jeden z najbliższych współpracowników o. Adama. W swoim wystąpieniu zarysował zakres badań prowadzonych przez zakonnika oraz najważniejsze odkrycia (m.in. fundamentów kościoła św. Tomasza). Nie obyło się także bez anegdot, takich jak wspólne oglądanie meczów Mistrzostw Świata w Niemczech w przerwie prac wykopaliskowych w 1974 roku.

Kapelan harcerzy o. Dominik Orczykowski OFMCap rozpoczął swoje wystąpienie od wyjaśnienia, skąd wynikały predyspozycje dominikanina do bycia harcmistrzem i duszpasterzem harcerzy. Kapucyn podkreślał, że pochodzenie o. Studzińskiego z Kresów miało wpływ na jego dzieciństwo i młodość, z kolei wojna stanowiła chrzest bojowy do późniejszej działalności harcerskiej.

Paneliści podkreślali znaczenie negatywów dla badań nad życiem i działalnością o. Studzińskiego. Po zakończeniu właściwej dyskusji głos zabrali przedstawiciele audytorium. Swoimi krótkimi wspomnieniami o dominikaninie podzielili się: pierwszy komendant Niezależnego Związku Harcerstwa „Czerwony Mak” im. Bohaterów Monte Cassino w Skawinie hm. Kazimierz Dymanus oraz kapelan krakowskich środowisk niepodległościowych o. Jerzy Pająk OFMCap. Po zakończeniu spotkania rozmowy kontynuowano w czasie poczęstunku w atrium klasztoru.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury